معرفی رشته دندانپزشکی

وظیفه اصلی یک دندانپزشک تشخیص و درمان بیماری های دهان و دندان است. امروزه دندانپزشکی فن و مهارت کشیدن دندان یا ساخت دندان مصنوعی با روش های ابتدایی نیست بلکه دانشی است که سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوی مهم در سلامت جسم و روح، زیبایی و ادا کردن کلمات تأمین می کند. و به همین علت شاید بهتر باشد این رشته را دهان پزشکی نامید.

محتوای دوره دکتری عمومی

طول کل دوره تحصیلی 6 سال می باشد که به دو دوره مجزای ۲ و ۴ ساله تقسیم می‌شود:

دوره علوم پایه

‎در ۲ سال اول دانشجویان واحدهای علوم پایه مثل بیوشیمی، آناتومی، بافت‌شناسی، فیزیولوژی، ژنتیک، میکروب‌شناسی و ایمنی‌شناسی را می‌گذرانند و پس از این 2 سال در صورت قبولی در آزمون علوم پایه به دوره بعدی راه می‌یابد.

‎دوره تخصصی همراه با کارآموزی

‎بعد از ۲ سال وارد دوره تخصصی دندانپزشکی شده و دروس اختصاصی خود را در زمینه آسیب‌شناسی فک و دهان، ارتودنسی، اندودنتیکس، پروتزهای ثابت و اکلوژن، پروتزهای متحرک و فک و صورت، پریودنتولوژی، ترمیمی و مواد دندانی، بیماری‌های دهان و دندان، جراحی دهان و فک و صورت، دندانپزشکی کودکان و رادیولوژی دهان و فک و صورت می‌گذرانند. و در نهایت می‌توانند بیماری‌های دهان و دندان را تشخیص داده و در حد یک دندانپزشک عمومی نسبت به درمان آنها اقدام کنند.

‎عده‌ای دندانپزشکی را با کار عملی و تکنیکی صرف، یکی می‌دانند در حالی که اگر دانشجوی دندانپزشکی تنها فن و تکنیک این رشته را فراگرفته اما در علوم پایه ضعیف باشد، در نهایت یک دندانساز خواهد شد یعنی چنین فردی کار روی دندان را فراگرفته است اما از علم پزشکی بی‌نصیب می‌باشد.

همچنین در این دوره از رشته دندانپزشکی دانشجویان به کارآموزی می روند. قبل از شروع دوره کارورزی یک آزمون دارند به نام پره اینترنی یا پیش کارورزی که آنجا هم باید حداقل ۵۰ درصد نمره رو کسب کنند تا اجازه ورود به دوره اینترنی یا کارورزی را کسب کنند. تا حداکثر ۳ بار اجازه شرکت در آزمون پره اینترنی وجود دارد.

در اینجا هم اگر رد شوند دیگر اجازه ندارند رشته دندانپزشکی را ادامه بدهند ودر نهایت  اجازه دارند به یک رشته پایین‌تر کاردانی یا کارشناسی تغییر رشته دهند. پس از کسب نمره و ورود به دوره کارورزی دانشجویان این امکان را دارند که از نزدیک با بیماری‌های دهان و دندان آشنا شده و با نظارت اساتید در پایان این دوره همچون یک دندانپزشک عمومی به تشخیص و درمان بیماری بپردازند.

دندانپزشکی که در یک رشته تخصصی خاص ادامه تحصیل داده باشد (پس از اخذ مدرک دکترای عمومی دندانپزشکی) عنوان «متخصص» حتما زیر اسم او و قبل از گرایش مورد نظر ذکر می شود. برخی از تخصص‌های موجود انتخابی در این رشته عبارتند از :

‎ارتودنتیکس (متخصص ارتودنسی): تصحیح روابط نامناسب فکی و دندانی، تنظیم و تصحیح روابط بین دندان‌ها و استخوان‌های سر و صورت و به طور کلی ناهنجاری‌های دندانی و فک و صورت از جمله وظایف یک متخصص ارتودنسی به شمار می‌رود. طول دوره این تخصص رشته دندانپزشکی 3 ساله است، معمولا بهترین رتبه‌های آزمون تخصص وارد این رشته می‌شوند.

‎پاتولوژی فک و دهان و صورت (آسیب شناسی): توانایی متخصصان این رشته دندانپزشکی بررسی نمونه‌های برداشته شده از ضایعات دهان، فک و صورت از لحاظ تشخیص انواع بدخیمی، سرطان و سایر ناهنجاری‌های بافتی می‌باشد.

‎اندودنتیکس (تخصص درمان ریشه دندان): وظیفه متخصص این رشته دندانپزشکی درمان‌های پیچیده ریشه و یا جراحی‌هایی است که معمولا از عهده توانایی‌های دندانپزشکان عمومی خارج است.

‎پریودنتیکس (تخصص بیماری‌های لثه و بافت‌های نگه دارنده دندان): این افراد در تشخیص بیماری‌های لثه، گذاشتن ایمپلنت، عملکرد و زیبایی ساختار لثه تخصص پیدا می‌کنند.

‎دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی: ترمیم و بازسازی دندان‌های طبیعی و تامین زیبایی ظاهری دندان‌ها بخشی از وظایف متخصصان این شاخه رشته دندانپزشکی است.

‎جراحی فک و دهان و صورت، رشته دندانپزشکی کودکان و تخصص پروتزهای دندانی هم شاخه‌های تخصصی دیگر رشته دندانپزشکی است.

دانشجویی  که در رشته دندانپزشکی تحصیل می‌کند باید در دروس علوم پایه و همچنین زبان انگلیسی قوی باشد. در صورتی که در این رشته به روز نباشد فقط می‌تواند کار عملی انجام دهد و اطلاعات کافی از بیماری‌های مختلف را به دست نمی‌آورد.

در این صورت تفاوتی با دندانساز ندارد. افرادی که در رشته دندانپزشکی تحصیل می‌کنند باید دستان توانمندی داشته باشند و مهارت بالا و همچنین توانایی کار کردن ظریف و با دقت را داشته باشند تا بتوانند کارهای ظریف دندانپزشکی را انجام دهند.

همچنین افراد باید سلامت جسمی و روانی کامل را داشته باشند تا بتوانند از انجام تمامی کارهای عملی و علمی و مورد نیاز این رشته برآیند. خلاقیت و دید هنری در این رشته از دیگر ویژگی‌های است که باید وجود داشته باشد و اهمیت قابل توجهی دارد.

دندانپزشکی حرفه‌ای است که با کارهای عملی بر روی بیمار همراه است، بنابراین امکان انتقال بیماری‌های عفونی مثل هپاتیت یا ایدز از بیمار به پزشک بسیار زیاد است و دندانپزشکان باید همواره به اصول کنترل عفونت توجه داشته باشند چون یک کوتاهی یا اشتباه می‌تواند برای آنها عواقب ناخوشایندی داشته باشد. همچنین یک دندانپزشک باید بطور مرتب نرمش و ورزش کند تا دچار کمردرد و پادرد و گردن درد مزمن نگردد. با این وجود از نکات مثبت این رشته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ‎نداشتن شیفت‌های طاقت فرسای شبانه و اجباری
• ‎گرفتن ساده‌تر مدرک دکتری و دوران تحصیلی راحت‌تر نسبت به پزشکی و داروسازی
• ‎درآمد خوب حتی با داشتن مدرک دکتری عمومی بدون تخصص

فارغ‌التحصیلان رشته دندانپزشکی می‌‌توانند از راه‌های متفاوتی کسب درآمد کنند.

آن‌ها می‌توانند:

• در مراکز درمانی دولتی مانند بیمارستان‌‌ها، درمانگاه‌‌ها و … مشغول به کار شده و مشمول حقوق ماهیانه شوند.
• در مطب خصوصی خود شروع به کار کرده و درآمد بیشتری کسب کنند.
• در کلینیک‌های خصوصی مشغول به کار شوند.
• با استخدام در مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌‌ها، مشغول به تدریس شوند که این مستلزم دانش تخصصی فرد می‌ باشد.

‎درحال حاضر دندانپزشکان زیادی در کشور ما وجود دارند و سالانه بیش از 1000 نفر دیگر از دانشکده‌های مختلف دنیا به این جمعیت اضافه می شوند؛ امروزه فرصت شغلی برای جوانان دندانپزشک محدود است اما این، به معنای مطلق اشباع شدن این رشته نمی‌باشد؛ چرا که هنوز در برخی مناطق محروم، نیاز به دندانپزشک به شدت احساس می شود. در واقع این محدودیت شغلی از دو مورد نشات می‌گیرد.

• پیشرفت بهداشت در ایران، خوش‌بختانه ایران در جهت پیشگیری از بیماری و اهداف بهداشتی قدم برمی‌‌دارد و موفق به مهار و کنترل بسیاری از بیماری‌ها شده است. به همین سبب، مراجعه مردم به پزشکان و دندانپزشکان به مرور زمان کمتر و کمتر می‌‌شود.
• افزایش رشد تعداد پزشکان و دندانپزشکان نسبت به نرخ رشد جمعیت در چند سال اخیر؛ به عنوان مثال، اگر در گذشته به ازای 10 هزار نفر یک پزشک وجود داشت، امروزه به ازای هر 2000 نفر، یک دندانپزشک وجود دارد.

اغلب تصور می‌شود که بیشتر درآمد یک دندانپزشک صرف تهیه مواد مصرفی او برای بیماران می‌شود اما جالب است بدانید که از تمام هزینه پرداختی، طی یک دوره درمان، تنها 10 تا 12 درصد آن، هزینه مواد مصرفی می‌باشد و باقی آن به عنوان هزینه‌های جانبی و دستمزد پزشک پرداخت می‌شود. این هزینه پرداختی در کمترین صورت بین 100 تا 150 هزار تومان می‌باشد که برای یک کار جزئی مبلغ کمی نیست!

‎باید توجه داشت که درآمد هر دندانپزشک بسته به محل و شرایط کاری‌اش متفاوت است. به عنوان مثال شاغلین مراکز دولتی مشمول درآمد کمتری نسبت به دارندگان مطب شخصی می‌باشند یا دندانپزشکانی که در کلینیک‌های خصوصی مشغول به کار هستند علاوه بر حقوق ثابت خود، به ازای هر بیمار، درصدی نیز دریافت می‌کنند.

‎دندانپزشک مستقلی که دارای مطب شخصی می‌باشد هرچه از تخصص و مهارت بیشتری برخوردار باشد درآمد بیشتری کسب خواهد کرد. به نحوی که حتی بتواند تمام مخارج راه اندازی یک مطب، که شامل تهیه تجهیزات پزشکی، تهیه مواد مصرفی و خرید و اجاره مکان مناسب و از این قبیل هزینه‌ها است، را جبران کند.

همچنین بد نیست بدانید کسی که در رشته دندانپزشکی دارای مدرک فوق تخصصی جراحی فک و صورت باشد درآمدی بالغ بر 1 تا 2 میلیارد تومان در سال دارد به همین علت می‌توان این شغل را از پردرآمدترین شغل‌ها دانست.

دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی – تهران

دانشگاه تهران

دانشگاه علوم پزشکی مشهد

دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

دانشگاه علوم پزشکی تبریز

دانشگاه علوم پزشکی ارومیه

دندانپزشکی دانشگاه شاهد

دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور – اهواز