US NAV1
30
شهریور

معرفی رشته کار درمانی

در توضیح این رشته در ابتدا باید گفت که بسیاری از افراد جامعه فکر می‌کنند کار درمانی رشته‌ای مرتبط با پیدا کردن کار و شغل است، عده‌ای آن را با کاردانی اشتباه می‌گیرند، برخی گمان می‌کنند کاردرمان مشکلات شغلی را درمان می‌کند! بسیاری تصورات غلط دیگر که کاردرمانگرها معمولا با آنها مواجه می‌شوند. شاید به شکل بسیار ساده و ابتدایی بتوان کاردرمانی را اینطور تعریف کرد:

‎رشته‌ای است که رویکردهای درمانی را در ۳ سطح «جسم ، ذهن، روان» در قالب فعالیت هدفمند و معنادار ارائه می‌دهد. یعنی درمان بوسیله کار و فعالیت!

کاردرمانی یا آکیوپیشنال تراپی (occupational therapy) یا ارگوتراپی (به زبان فرانسوی) یکی از رشته‌های علوم توانبخشی است که میزان توانایی‌ها و ناتوانایی‌های بیمار را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. منظور از نا توانی‌ها اتفاقاتی است که ممکن است بر اثر عوامل مختلف از جمله‪ بیماری‌های‌ مختلف‌، سکته‌‌های‌ مغزی‌، حوادث‌، تصادفات‌، جنگ‌، عقب‌ ماندگی‌های‌ ذهنی‌ و … باشد. بنابراین کاردرمانگر بر اساس‌ تشخیص‌ و معرفی‌‪ پزشک‌ درمان‌ جسمانی‌ و روانی‌ بیماران را بر عهده می‌گیرد و آنها را در بهبود و تقویت عملکردشان یاری می‌نماید.

هدف از این رشته بهبود و توانبخشی ناتوانی‌های بیماران و همچنین آموزش و درمان معلولین می‌باشد. رشته کار درمانی در گروه رشته‌های پیراپزشکی قرار دارد و امکان تحصیل در رشته کار درمانی در ایران در مقاطع کارشناسی‌ پیوسته‌ و کارشناسی‌ ارشد ناپیوسته‌ و دکتری وجود دارد. رشته کار درمانی در مقطع کارشناسی گرایش خاصی را در بر نمی‌گیرد.

رشته کاردرمانی در میان 11 رشته دارای تعهد خدمت اجباری کنکور تجربی قرار دارد یعنی دانشجویان این رشته ، پس از 4 سال تحصیل و گذراندن تمام واحد های درسی عمومی ، اصلی ، اختیاری ، تخصصی و کارآموزی ، برای دریافت مدرک لیسانس خود باید دوره 2 ساله تعهد خدمت را بگذرانند. بدیهی است در صورت عدم گذراندن دوره 2 ساله تعهد خدمت ، امکان ورود به کار و همچنین ادامه تحصیل فراهم نیست.

برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد رشته کاردرمانی ، نیاز به شرکت در آزمون کارشناسی ارشد وزارت بهداشت می باشد. این آزمون را سازمان سنجش پزشکی هر ساله برگزار می نماید و فقط به رشته های شاخه پزشکی و بهداشت ، اختصاص دارد.  طول دوره تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد رشته کاردرمانی به مدت 2 سال است و طرح تعهد خدمت نیز ندارد.

شرایط برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری رشته کار درمانی نیز مهیاست که با شرکت در آزمون دکتری تخصصی وزارت بهداشت امکان پذیر است. این آزمون را نیز سازمان سنجش پزشکی برگزار می نماید و داوطلب با توجه به رشته ای که در مقطع کارشناسی ارشد انتخاب و تحصیل کرده است ، مجاز به انتخاب یکسری رشته ها در مقطع دکتری است.

یک‌ کاردرمانگر باید انگیزه‌ ای‌ قوی‌ داشته‌ باشد تا بتواند با بیمارانی‌ که‌ دارای‌ معلولیت‌ های‌ مختلف‌ هستند، ارتباط‌ برقرار کرده‌ و آن ها را به‌ خوبی‌ درمان‌ کند.

مهمترین‌ ویژگی‌ یک‌ کاردرمانگر، علاقه‌ به‌ انسان‌ها است‌. اگر متخصص‌ رشته‌ کاردرمانی به‌ کار خود و مردم‌ علاقه‌مند نبوده‌ و صبر و حوصله‌ نداشته‌ باشد، موفق‌ به‌ درمان‌ بیماران‌ مورد نظر نخواهد شد. برخی‌ از استادان‌ این‌ رشته‌ نیز اولین‌ و مهمترین‌ ویژگی‌ دانشجوی‌ رشته کاردرمانی‌ را داشتن‌ توانایی‌ جسمی‌ و روحیه خوب‌ می‌ دانند و این‌ که کاردرمانگر باید بتواند با درایت‌، ابتکار عمل‌ و خلاقیت‌، درمان‌ مؤثرتری‌ را ارائه‌ دهد.

کشور ما با کمبود متخصص‌ این‌ رشته‌ روبرو است‌ و هر ساله‌ بیمارستان‌ها، کلینیک‌های‌ توانبخشی‌، سازمان‌ بهزیستی‌ کشور و هلال‌ احمر برای‌ جذب‌ فارغ‌ التحصیلان‌ رشته کاردرمانی‌ اعلام‌ نیاز می‌‌کنند. همچنین‌ فارغ‌ التحصیلان این‌ رشته‌ می‌توانند با مجوز وزارت‌ بهداشت‌ و درمان‌ و آموزش‌ پزشکی‌ و سازمان‌ بهزیستی‌، اقدام‌ به‌ تاسیس‌ کلینیک‌ خصوصی‌ شبانه‌ روزی‌ کنند. بیشترین امکان کاری برای کاردرمانگرها، در سازمان بهزیستی، بیمارستان‌های توانبخشی و روانی، درمانگاه‌ها، سرای سالمندان، مراکز نگهداری عقب مانده‌های ذهنی و مراکز کار درمانی می باشد.

با توجه به اینکه رشته کاردرمانی شامل حوزه‌های فعالیتی بسیار متنوعی می باشد از لحاظ درآمد بستر مناسبی دارد و بسته به میزان فعالیت و پشتکار روان درمانگر فضای پیشرفت شغلی و افزایش درآمد در این رشته بسیار مهیا می باشد.

کارشناسان و متخصصان کاردرمانی با تسلط بر علوم مختلف از جمله فیزیولوژی، آناتومی و روانشناسی یک برنامه جامع درمانی و درصورت لزوم رویکردهای جبرانی و تطابقی به مراجعه کنندگان ارائه می‌دهند که تمامی حیطه‌های زندگی فرد را در نظر می‌گیرد.

به عنوان مثال کاردرمانگر تمریناتی که برای بهبود مهارت‌های حرکتی در نظر گرفته است را در قالب یک فعالیت معنی‌دار در می‌آورد و از مراجع می‌خواهد به جای تکرار یه سری الگوهای حرکتی که برایش بی‌معنی است یک فعالیت هدفمند و معنی‌دار انجام دهد.

در واقع در کاردرمانی، کاردرمانگر علاوه بر توجه به درمان بیماری تا حدی که امکان پذیر است تاثیرات جانبی که بیماری بر روی ابعاد مختلف زندگی فرد می‌گذارد را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد و راهکارهای درمانی و جبرانی مختلف را برای جلوگیری و رفع مشکلات مورد بررسی قرار می‌دهد.

به طور دقیق‌تر هدف کاردرمانی با همکاری سایر اعضای تیم توانبخشی (فیزیوتراپیست، گفتار درمانگر، ارتزیست پروتزیست، شنوایی شناس، بینایی سنج) و سایر افراد تیم درمان (پزشک، روانشناس، پرستار، مددکار اجتماعی و…) و بویژه با همراهی خانواده فرد، رساندن مراجع به احساس کفایت و ارزشمندی است.

  1. دانشگاه علوم پزشکی ایران
  2. دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
  3. دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
  4. دانشگاه علوم پزشکی تهران
  5. دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز
  6. دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
  7.  دانشگاه علوم پزشکی تبریز
  8. دانشگاه علوم پزشکی شیراز